Zarządzanie ryzykiem prawnym w małych i średnich przedsiębiorstwach – Omówienie strategii zarządzania ryzykiem prawnym w firmach z regionu Bielska-Białej

Bielsko-Biała to ośrodek dynamicznego rozwoju branży motoryzacyjnej, automatyki przemysłowej, sektora IT oraz rynku budowlano-inwestycyjnego. Wszystkie te dziedziny łączy konieczność skutecznego zarządzania ryzykiem prawnym, co stanowi kluczowy element strategii biznesowej. Wdrażanie praktycznych rozwiązań w tym zakresie pozwala unikać sankcji prawnych, sporów sądowych oraz strat finansowych, przyczyniając się jednocześnie do budowania stabilności i renomy firmy.

Kluczowe aspekty zarządzania ryzykiem prawnym

Zarządzanie ryzykiem prawnym w MŚP obejmuje szereg działań, które pozwalają na identyfikację, analizę oraz minimalizację zagrożeń wynikających z obowiązujących przepisów prawa. Oto najważniejsze z nich:

1. Zawieranie i realizacja umów. Kluczowe jest odpowiednie zabezpieczenie interesów firmy oraz weryfikacja klauzul umownych pod kątem realnego ryzyka prawnego. Zarządzanie ryzykiem prawnym w zakresie umów obejmuje odpowiednie sporządzanie i nadzorowanie realizacji kontraktów z kontrahentami dotyczących bieżącej działalności, ale również umów dotyczących zawieranych transakcji gospodarczych oraz związanych z nieruchomościami. Precyzyjne postanowienia umowne pozwalają uniknąć niekorzystnych warunków, ograniczyć ryzyko niewywiązania się z zobowiązań oraz skutecznie egzekwować wykonanie obowiązków przez drugą stronę.
2. Rozwiązywanie sporów. Nie każdy spór wymaga rozstrzygnięcia przez sąd. Częstokroć szczególnie istotne z perspektywy interesu firmy jest unikanie długotrwałych i kosztownych procesów sądowych, stąd obecnie nacisk kładzie się na mediację lub inne metody polubownego rozwiązywania sporów. Skuteczna strategia negocjacyjna pozwala oszczędzić zarówno czas, jak i zasoby finansowe firmy.
3. Prawo pracy. Przestrzeganie przepisów prawa pracy jest kluczowe dla firm zatrudniających pracowników. Obejmuje to prawidłowe formułowanie umów o pracę, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) oraz zapewnienie zgodności z regulacjami dotyczącymi zatrudnienia.
4. Ochrona własności intelektualnej. Szczególnie istotne dla firm z sektora IT jest skuteczne zabezpieczenie przysługujących przedsiębiorstwu praw własności intelektualnej, jak i unikanie naruszeń praw innych podmiotów.
5. Wdrożenie procedur zgodnych z regulacjami. Z perspektywy prowadzonej działalnościistotne jest wdrożenie procedur zgodnych z obowiązującymi przepisami, rozpoczynając od tych najbardziej uniwersalnych, takich jak zasady związane z ochroną danych osobowych (RODO), a kończąc na procedurach indywidualnie ustalonych dla potrzeb danej firmy, takich jak ogólne warunki umów, regulaminy działalności, czy specjalistyczne procedury branżowe. Opracowanie takich procedur pozwala na zmniejszenie ryzyka naruszeń prawa, i związanych z tym sankcji, ale również pozwala na znaczne uproszczenie prowadzenia bieżącej działalności.
6. Realizacja projektów i inwestycji. Szeroko pojęte projekty i inwestycje podejmowane przez firmy wymagają szczególnej analizy pod względem identyfikacji ryzyka prawnego. Dotyczy to szeregu czynności i decyzji podejmowanych w ramach tego rodzaju działań, w tym także kwestii rozliczania projektów. W regionie Bielska-Białej w 2023 roku wartość programów operacyjnych wynosiła blisko 1,8 miliarda złotych, co pokazuje skalę funduszy, ale także konieczność zapewnienia spełnienia wymogów prawnych związanych z zapewnieniem zgodności realizowanego projektu z udzielonym dofinansowaniem. Częstokroć naruszenia umowy o dofinansowanie skutkują brakiem możliwości uzyskania funduszy z dofinansowania lub konieczność ich zwrotu, wraz z odsetkami.
7. Plany inwestycyjne i zagospodarowanie przestrzenne. Wymóg wprowadzony przez znowelizowane przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w zakresie przygotowania i przyjęcia przez samorządy terytorialneplanów ogólnych w Polsce, w tym dla Bielska-Białej i okolicznych miejscowości, może mieć istotny wpływ na inwestycje realizowane przez MŚP. Plan ogólny określi zasady zagospodarowania przestrzennego, co wpłynie na możliwości rozwoju firm w zakresie budownictwa, infrastruktury oraz działalności usługowej. Warto również uwzględnić kwestię konsultacji społecznych w trakcie opracowywania przez gminy planów ogólnych, aby wpływać na kształtowanie lokalnej polityki przestrzennej.
8. Zarządzanie procesem budowlanym. W sektorze budowlanym ryzyko prawne dotyczy wszystkich uczestników procesu budowlanego - inwestorów, wykonawców, jak i podwykonawców. Nie tylko szczegółowa analiza kontraktu budowlanego, ale również odpowiednie zarządzanie procesem inwestycyjnym, w tym pojawiającymi się w ich toku sporami i roszczeniami, ma istotny wpływ na terminowość i sprawne zakończenie realizacji inwestycji, przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka prawnego. Kluczowe dla inwestycji okazuje się odpowiednie i bieżące reagowanie na pojawiające się problemy, tak aby uniknąć eskalacji konfliktów, kosztownych i czasochłonnych postępowań sądowych oraz pozwolić na sprawne ukończenie inwestycji, przy jednoczesnym zaspokojeniu interesów wszystkich uczestników biorących w niej udział.
9. Monitorowanie zmian w prawie i bieżące reagowanie na zmiany przepisów. Śledzenie zmian w przepisach pozwala unikać ryzyka związanego z nałożeniem na firmę kar czy sankcji. Wdrożenie odpowiednich procedur dostosowawczych pozwala firmom na szybkie reagowanie i dostosowanie działalności do nowych regulacji, zapobiegając tym samym negatywnym konsekwencjom, w szczególności finansowym.

Wskazane powyżej ryzyka prawne nie są wyczerpujące, dlatego tak ważne jest zindywidualizowane podejście dla działalności prowadzonej przez daną firmę, oraz identyfikacja i priorytetyzacja występującego w firmie ryzyka prawnego.

Dlaczego zarządzanie ryzykiem prawnym jest ważne?

Zarządzanie ryzykiem prawnym jest kluczowe dla stabilności i rozwoju firmy. Pozwala uniknąć kosztownych błędów, zabezpiecza interesy firmy oraz buduje jej reputację na rynku. W regionie Bielska-Białej, gdzie gospodarka rozwija się dynamicznie, skuteczne zarządzanie ryzykiem prawnym może stanowić przewagę konkurencyjną i umożliwić bezpieczny rozwój biznesu. Z tego względu warto przyjąć proaktywne podejście – zarządzanie ryzykiem prawnym w MŚP to nie tylko reagowanie na problemy, ale przede wszystkim ich skuteczne zapobieganie.

Kancelaria Prawna w Katowicach – https://kkplegal.pl/, świadczy usługi dla przedsiębiorców z całego województwa, także z Bielska-Białej. Zapraszamy do kontaktu!